“İyi ki Varsın Edebiyat”



36. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’nın  Onur Konuğu Kore, onur yazarı Ayla Kutlu, teması “İyi ki Varsın Edebiyat”.  
Ayla Kutlu, 14 Ağustos 1938’de Antakya’da doğmuş. 79 yaşını kutluyoruz. İlk öyküsü 1976’da yayımlanmış. 40 yılı aşan bir emek. Türk edebiyatının ustalarından. Esas olarak öykü ve roman yazıyor ama çocuk edebiyatında da çok eser vermiş. Okur olarak Ayla Kutlu’yu bilmeyen yoktur sanırım ama yakından tanımak isteyenler için ilk önereceğim kitap Zaman da Eskir (Bilgi yay.). Kendi yaşam öyküsünden 22 yılı anlattığı bir anı roman bu. Aynı zamanda Ayla Kutlu’nun eserleri için de bir kılavuz niteliğinde. İyi bir Ayla Kutlu okuyucusuysanız kitapta anlatılan yerleri, kişileri, olayları sanki önceden biliyor gibi hissedeceksiniz. Ayla Kutlu’nun edebi yönünü tanımak içinse Ayla Kutlu Edebiyatı (2012, Bilgi yay.) adlı çalışmayı önereceğim. Son romanı Yedinci Bayrak (2016, Bilgi yay.)  Urumeli’den İzmir’e alt başlığını taşıyor. “Osmanlı’nın Balkanlar’da kurduğu vatanın gitgide büyüyen parçalar halinde yitirilmeye başladığı dönemi; göç ve göçmenlik üzerinden;  ‘gurbet’ duygusunun yoğunluğunda anlatıyor” diye tanıtılıyor. Okuma listeme ekliyorum. Belki de fuarda yeni bir kitabıyla da karşılaşırız diye umuyorum. Ayla Kutlu için Faruk Şüyün’ün hazırladığı armağan kitap ve açılacak serginin adı “İnsanlığın Öbür Yarısının Yazarı Ayla Kutlu” . Bu armağan kitapların okurlara satılmaması önemli eksiklik. Zira iyi çalışmalar ve onur yazarını tanımak için çok faydalılar. TÜYAP’tan okur olarak beklentimiz olarak Deniz Kavukçuoğlu’nun dikkatine diyerek buraya yazayım.

Dünya yazarları
İstanbul Kitap Fuarı bu yıl yurt dışından 18 yazar ağırlayacak. Polisiye edebiyatın önemli ismi İrlandalı yazar Glenn Meade öncelikle dikkati çekiyor. Neredeyse tüm kitapları Türkçeye çevrilmiş.
Saraybosna’nın eteklerinde bulunan Omarska Kampı’ndaki katliamdan sağ kurtulmayı başarmış bir genç kadının geçmişi ile yüzleşmesini anlatan Sonuncu Tanık (Kırmızı Kedi yay.) son kitabıymış.
Günümüz Alman şairlerinden Matthias Göritz’in Aşk Benim Dilsizliğim, (Yitik Ülke Yay.), Antik Yunan tragedyalarının yaşayan efsanesi olarak bilinen Theodoros Terzopoulos’un Dionysos'un Dönüşü (Habitus yay.), bilimkurgu’nun tanınmış isimlerindoen Dmitry Glukhovski’nin Moskova metrosunda geçen dizisinin son kitabı Metro 2035 (Panama yay.), Kübalı yazar Fabian Escalante’nin bizzat şahit olduğu olaylardan yola çıkarak yazdığı Fidel Castro'yu Öldürmenin 634 Yolu (Notabene yay) fuarın yabancı konuklarından seçtiğim kitaplar. Konuk ülke Güney Kore’den gelen yazarlardan seçtiklerimi de geçen hafta yazmıştım.

Yitik kitabın izinde
Fuar alış verişimde kitapçılarda kolayca ulaşamayacağım şiir gibi türlere, küçük yayınevlerinin iyi kitaplarına öncelik veriyorum. yeni hüzünler bulmalıyım / yeni acılar, tertemiz...” diyen büyük usta Hilmi Yavuz’un Lanet Şiirleri (Yapı Kredi yay.) ve “heybemde bir gezginin defteri akşam karanlığında” diyen Cevat Çapan’ın “Son Duraktan Bir Öncesi”ni (Yapı Kredi yay.) yılın en önemli kitapları olarak notluyorum. Akif Kurtuluş’un 12 yıl aradan sonra çıkan Hayat, Saat Farkıyla… (Can yay.), Ömer Erdem’in “seni bir koltuğa gelin etselerdi” dizesiyle başlayan yeni şiir kitabı Azap (Everest yay.), Selahattin Yolgiden’in “yüzümden akıyor insanlara ilencim” dediği Herkes Ayrıldı Kendinden (Kırmızı Kedi yay.), Müesser Yeniay’ın “unutmuyorum bir gül yaprağında uyuduğum geceyi” dizesiyle başlayan Sevgiliyle Daimi Konuşma (Şiirden yay.)Yücel Kayıran’ın Efsus’a Yolculuk (Metis yay.), Hakkı Zariç’in Zona (Manos yay.), Ali Ural’ın Mara ve Öteki Şiirler (Şule yay.) listemdeki diğer şiir kitapları. Yasak Meyve, Yitik Ülke, Mühür, Şiirden, 160. Kilometre, Ve, Dünya’dan Çıkış Yolları, Kanguru gibi şiir yayıncıları da yeni şiir kitapları var mı diye uğrayacağım yayınevleri. 
İsmet Tokgöz'ün arkadaşı Arkadaş Z. Özger'i anılar, belgeler, mektuplar ve fotoğraflarla anlattığı Arkadaşım Zekai Çoklar Sokağında Bir Yalnız (Ve yay.), “şiir eleştirmeni yok” diyenlere ilk verilecek isimlerden Sabit Kemal Bayıldıran’ın Şiire Bakma Durağı (Yasak Meyve yay.), Frankfurt Okulu düşünürlerinden Leo Löwenthal’in Edebiyat, Popüler Kültür ve Toplum (Metis yay.) listemdeki eleştiri ve inceleme kitapları.
Bir kedisever olarak Kadir Aydemir'in derlediği Kedi Öyküleri (Yitik Ülke yay.) ve Doris Lessing’in Kedilere Dair’i (Metis yay.) öykü ve romanlar listemin ilk sıralarında yer alıyor. Mine Soysal’ın ilkgençlik çağının sıkıntıları ile boğuşan bir genci anlattığı Daralan (Günışığı Kit.), Selçuk Altun’un  yeni romanı Ardıç Ağacının Altında (İş Kültür), kronik hale gelen sorunların tanığı Aziz Devrimci’nin gerçekle anlatı arasında bağ kuran ilk anlatısı Nusaybin Günlükleri (Everest yay.), Levent Tülek’in ilk öykü kitabı Pitbull (Hep Kitap), Hürer Ebeoğlu’nun adıyla meraklandıran ilk romanı Kulağakaçan Böceği (Doğan Kitap), Ayşegül Kocabıçak’ın “Aileyi, inancı, ülkenin gündemini belirleyen olayları, çoğu zaman hepimizin elini kolunu bağlayan âdetleri” sorguladığı söylenen ilk romanı Run Gülüzar Run (Hep Kitap), Hümeyra Yabar’ın meyvelere adanmış öykülerden oluşan ilk öykü kitabı Uykusuz Meyveler (Şule yay.), usta editörlerden Selahattin Özpalabıyıklar’ın “Daha ilk okuyuşumda çarpılmıştım: Bir ilk kitapta çok az rastlayabildiğimiz bir dil (özellikle argo) hâkimiyeti, teknik ustalık, capcanlı (anti)kahramanlar: Canan Akyüz için zarımı atıyorum” dediği Canan Akyüz’ün Elemge’si (Dedalus yay.), “Kaybolup gidenlerin, insanlığın sorumsuzca katlettiği hayatların dünyasına sürükleyici bir yolculuk” diye tanıtılan Lydia Millet’in Ölüler Nasıl Düşler’i (Kolektif Kit.), Avrupa’nın önde gelen yazarlarından Drago Jančar’ın insanın derin ve psikolojik travmalarını anlattığı Adsız Ağaç (Dedalus Kit.), tehditkâr erkek ve onları destekleyen kadın karakterlerin yan yana getirilmesiyle siyasal olanın son derece kişisel hale geldiği feminist bir alegori olarak tanıtılan Bernardo Atxaga’nın Yalnız Kadın’ı (Aylak Adam yay.), Robert Seethaler’in İkinci Dünya Savaşı’na gidişin öyküsünü anlattığı Tütüncü Çırağı (Jaguar yay.), yaşamın kıyısında kalmış kişilerin öykülerini nüktedan bir dille anlattığı belirtilen George Saunders’in İçsavaşdiyarı Feci Düşüşte’si (Delidolu yay.), Colson Whitehead’in  Amerika’nın adeta bağırsaklarını deştiği söylenen romanı Yeraltı Demiryolu (Siren yay.) listemdeki diğer kitaplar.
Hepinize bol kitaplı bir fuar diliyorum.  09.11.2017

Yorumlar